عقیمسازی چیست؟
عقیمسازی به معنای حذف توانایی تولیدمثل حیوان از طریق جراحی است.
- در مادهها: تخمدانبرداری یا تخمدانرحمبرداری (Spaying)
- در نرها: بیضهبرداری (Neutering)
این جراحی معمولاً سبک، روتین و کمخطر است و تحت بیهوشی کامل انجام میشود.
مزایای رفتاری
- کاهش رفتارهای تهاجمی در نرها
- کاهش قلمروطلبی و ادرار نشانهگذاری
- کاهش سرگردانی و فرار از خانه برای یافتن جفت
- کاهش پاس یا میومیوهای مکرر در فصل جفتگیری
نتیجه: حیوان آرامتر، تربیتپذیرتر و قابلکنترلتر میشود.
مزایای سلامتی
- کاهش خطر سرطان پستان در مادهها، مخصوصاً اگر قبل از اولین فحلی انجام شود
- حذف کامل خطر سرطان تخمدان، رحم، بیضه
- کاهش بیماریهای پروستات در نرها
- پیشگیری از عفونتهای رحمی (پیومترا) که میتواند مرگبار باشد
این موارد باعث افزایش طول عمر متوسط حیوانات عقیمشده میشود.
مزایای اجتماعی و اخلاقی
- کاهش تعداد حیوانات بیسرپرست
- کاهش euthanasia (کشتارگاههای پناهگاهها)
- کاهش هزینههای نگهداری و درمان پناهگاهها
- کمک به کنترل جمعیت حیوانات شهری و کاهش رنج آنها
بر اساس گزارش سازمانهای بینالمللی، کنترل جمعیت حیوانات بدون عقیمسازی تقریباً امکانپذیر نیست.
معایب و چالشهای عقیمسازی
الف) تغییرات هورمونی
عقیمسازی میتواند روی متابولیسم تأثیر بگذارد و باعث:
- افزایش وزن
- کاهش انرژی
- تغییرات رفتار اجتماعی
این موارد با تغذیه مناسب و ورزش قابل مدیریتاند.
احتمال افزایش برخی بیماریها
تحقیقات نشان دادهاند که در برخی نژادها (مثل برخی سگهای بزرگ)، عقیمسازی در سنین بسیار کم ممکن است خطر:
- مشکلات استخوانی
- برخی سرطانهای خاص
- اختلالات مفصلی
را افزایش دهد. انتخاب سن مناسب جراحی اهمیت زیادی دارد.
سن مناسب برای عقیمسازی
سن ایدهآل با توجه به نژاد، وزن، سابقه پزشکی و توصیه دامپزشک تعیین میشود.
معمولاً:
- گربهها: ۴ تا ۶ ماهگی
- سگهای کوچک: ۶ تا ۹ ماهگی
- سگهای بزرگ و غولپیکر: ۱۲ تا ۱۸ ماهگی یا دیرتر
نکته مهم: عقیمسازی خیلی زود یا خیلی دیر باید با نظر متخصص انجام شود.
آیا در نهایت عقیمسازی توصیه میشود؟
از دید عمومی دامپزشکی و رفاه حیوانات: بله، در اکثر موارد مفید است.
اما این تصمیم باید شخصی، آگاهانه، و مطابق شرایط حیوان گرفته شود.
بهترین مسیر این است که:
- وضعیت سلامتی حیوان
- نژاد
- رفتار
- شرایط زندگی
- امکانات نگهداری
را با دامپزشک بررسی کنید و سن مناسب جراحی را انتخاب کنید.
عقیمسازی یکی از مؤثرترین راههای افزایش سلامت، کنترل جمعیت و بهبود کیفیت زندگی حیوانات خانگی است. با این حال، باید جنبههای منفی، خطرات احتمالی و نیازهای خاص هر حیوان را جدی گرفت. تصمیمگیری درست با آگاهی، مشورت با متخصص و در نظر گرفتن رفاه حیوان امکانپذیر است.
این مقاله توسط بخش تولید محتوا بازرگانی روز ایران تهیه و اماده شده و استفاده از ان با ذکر منبع بلامانع است.
دیدگاه خود را بنویسید